Czy bankować krew pępowinową dziecka?

Przyszli rodzice, którzy oczekują narodzin swojego potomka już zaczynają zastanawiać się nad jego przyszłością i stają w pewnym momencie przed pytaniem – Czy powinniśmy bankować krew pępowinową naszego dziecka, a dokładniej czy warto bankować komórki macierzyste pozyskiwane z krwi pępowinowej?

Bank krwi pępowinowej – czy warto?

Od momentu kiedy pojawia się kwestia pozyskania krwi pępowinowej, z której izolowane są komórki macierzyste zaczynają piętrzyć się pytania. Czy kiedykolwiek te komórki zostaną wykorzystane? W czym będą mogły pomóc mojemu dziecku? Kiedy i czy zdecydować się na usługę bankowania komórek macierzystych?

Zanim przyszli rodzice podejmą tak ważną dla swojego maleństwa decyzję warto dokładniej zgłębić temat i poznać kilka najważniejszych faktów z tym związanych. Zacznijmy od wyjaśnienia czym są komórki macierzyste.

Przechowywanie komórek macierzystych

Komórki macierzyste to niezróżnicowane komórki, zdolne do podziału i samoodnawiania przez nieograniczony czas. Pod wpływem działania odpowiednich czynników, mogą się przekształcić w różne typy dojrzałych komórek np. krwinkę czerwoną (erytrocyt), krwinkę białą (leukocyt), płytkę krwi (trombocyt), komórkę nerwową czy komórkę mięśniową. Ze względu na te właściwości komórki macierzyste znajdują kliniczne zastosowanie w leczeniu kilkudziesięciu jednostek chorobowych.

Źródłem komórek macierzystych możne być szpik, krew obwodowa, ale najlepszym i najbogatszym źródłem jest Krew Pępowinowa. Natomiast poród jest tym jedynym momentem, kiedy można pozyskać krew pępowinową, aby następnie w specjalnym procesie preparatyki dokonać izolacji komórek macierzystych. Wyizolowane komórki macierzyste będą później przechowywane w specjalnie do tego celu przystosowanych pojemnikach. Pozyskanie krwi pępowinowej jest możliwe zarówno podczas porodu siłami natury jak i podczas cesarskiego cięcia. Procedura pozyskania krwi pępowinowej nie wpływa w żaden sposób na przebieg porodu.

Wyizolowanie komórek macierzystych z pozyskanej krwi pępowinowej nie budzi też żadnej kontrowersji natury etycznej ponieważ materiał biologiczny jakim jest krew pępowinowa, która traktowana była jako odpad medyczny. Teraz dzięki postępowi medycyny zamiast utylizować krew pępowinową, izolujemy z niej lecznicze komórki.

Warto nadmienić, iż komórki macierzyste mogą być wykorzystane w leczeniu wielu chorób zarówno w przypadku kiedy leczenia wymaga dawca tych komórek (mamy tutaj do czynienia z pełną zgodnością immunologiczną) jak i w przypadku członka najbliższej rodziny (tutaj jest duże prawdopodobieństwo zgodności immunologicznej). W każdym razie prawdopodobieństwo zgodności immunologicznej w przypadku komórek macierzystych z krwi pępowinowej jest znacznie wyższe niż w przypadku np. poszukiwania dawcy komórek wśród osób niespokrewnionych. Warto tutaj przytoczyć następujące dane, iż w przypadku komórek macierzystych z krwi pępowinowej, która będzie wykorzystywana dla rodziny zgodność tkankowa powinna wynosić 4/6, a w przypadku dawców niespokrewnionych jest to już 9/10 (są tzw. czynniki zgodności tkankowej tzw. HLA).

Dlaczego w takim razie warto zastanowić się nad bankowaniem komórek macierzystych? Przemawia za tym kilka argumentów:

1. Komórki Macierzyste pozyskane z Krwi Pępowinowej są zawsze genetycznie młodsze, niż pobrane od osoby dorosłej (ze szpiku czy krwi obwodowej).
2. Komórki Macierzyste pozyskane z Krwi Pępowinowej są bardziej pierwotne i mniej ukierunkowane niż komórki macierzyste dorosłego organizmu. Mają zdolność do przekształcania się w dojrzałe komórki różnego typu. Mają zdolność samoodnawiania.
3. Komórki Macierzyste pozyskane z Krwi Pępowinowej są bezpieczniejsze pod względem ewentualnych uszkodzeń promieniowaniem jonizującym czy mutagenami środowiskowymi.
4. W przypadku Komórek Macierzystych pozyskanych z Krwi Pępowinowej istnieje mniejsze ryzyko wystąpienia powikłania GVHD (przeszczep przeciw gospodarzowi).
5. Komórki Macierzyste są pozyskiwane z Krwi Pępowinowe w sposób nieinwazyjny. Zabieg pozyskiwania krwi pępowinowej jest prosty, trwa krótko i nie stanowi zagrożenia dla zdrowia matki i noworodka.

Do pozyskania Krwi Pępowinowej stosuje się pojemniki pobraniowe specjalnie dedykowane do tego celu, które każdy Bank Komórek Macierzystych umieszcza w swoich Zestawach Pobraniowych. Z takim zestawem przyszła mama zgłasza się do szpitala i przekazuje go dedykowanej położnej, która będzie pozyskiwać krew pępowinową.

Krew pępowinową pozyskuje się po odpępnieniu dziecka. Wówczas personel medyczny, po dokładnym zdezynfekowaniu sznura pępowinowego, pozyskuje krew. Następnie pozyskany materiał zostaje odpowiednio zabezpieczony do transportu.

Kiedy pozyskana krew pępowinowa zostaje przetransportowana do laboratorium rozpoczyna się proces preparatyki. Na rynku do wyboru są dwie metody.

• Metoda Tradycyjna – Jest to preparatyka powszechnie stosowana w bankach komórek macierzystych. Polega na odwirowaniu krwi pępowinowej, przy odpowiednich parametrach wirowania tj. temperatury, czasu oraz szybkości obrotów. Dalszy proces preparatyki polega na rozdziale składników krwi pępowinowej, manualnie, za pomocą prasy ręcznej lub urządzenia Optipres z dokładnością , która zależy od wizualnej oceny osoby odpowiedzialnej za procedurę.
• Metoda SEPAX – Jest to preparatyka przy pomocy szwajcarskiego separatora komórek macierzystych – SEPAX, zaprojektowanego specjalnie do izolowania komórek macierzystych z krwi pępowinowej, który jest uznawany na świecie za najwyższy standard w preparatyce krwi pępowinowej. W Polsce jedyny prywatny bank komórek macierzystych jaki oferuje preparatykę tą metodą to DIAGNOSTYKA Bank Komórek Macierzystych. Preparatyka tą metodą zapewnia maksymalny odzysk komórek macierzystych z preparowanej krwi pępowinowej oraz wykluczenie możliwości zakażenia materiału podczas procesu preparatyki, gdyż wszystkie czynności wykonywane są w tzw. systemie zamkniętym. Ważną zaletą tej metody jest pełna automatyzacja – bezpieczeństwo i bezbłędność procesu

W trakcie procesu preparatyki wykonywane są również badania z krwi pępowinowej, aby określić jakość i czystość pozyskanego materiału, jak i z krwi obwodowej matki (pobieranej podczas porodu), aby pod kątem wirusów. Kiedy wyniki badań są prawidłowe do rodziców przesyłane są certyfikaty, a wyizolowany preparat komórek macierzystych dziecka trafia do przechowywania. Preparaty przechowywane są w specjalnie do tego przystosowanych pojemnikach.

Pozyskanie krwi pępowinowej jest procedurą w pełni bezpieczną tak dla dziecka jak i jego mamy. Proces pozyskania krwi pępowinowej, jej zabezpieczenie oraz transport do laboratorium, późniejsze wyizolowanie komórek macierzystych jak i następujące po tym bankowanie (przechowywanie) preparatu jest usankcjonowane szeregiem przepisów i procedur gwarantujących prawidłowe i bezpieczne realizowanie opisanego procesu.

Decyzję o bankowaniu komórek macierzystych przyszli rodzice powinni podjąć w pełni świadomie posiadając wszystkie informacje na temat procesu czy też możliwości wykorzystania preparatu. Informacje takie powinien rodzicom przekazać personel medyczny, lekarz ginekolog lub położna. Jednak zawsze dobrze odwiedzić stronę internetową banku komórek macierzystych, często znajduje się tam wiele cennych informacji. Warto także skorzystać z możliwości jakie dają telefoniczne konsultacje, aby zadać wszystkie nurtujące pytania oraz wyjaśnić wszelkie wątpliwości.

Szczegółowy wykaz chorób gdzie zastosowanie mogą mieć komórki macierzyste znajduje się na stronach:
www.bank.diag.pl/zastosowanie/#leczone-choroby
www.krewpepowinowa.pl/transplantacje_autologiczne.html